Dil gelişimi en önemli gelişim basamaklarından biridir. Dilin, alıcı ve ifade edici dil olmak üzere 2 bileşeni vardır. Alıcı dil, dışarıdan gelen seslerin, tepkilerin anlaşılmasını ifade eder. İfade edici dil ise çocuğun kendini ifade etmek için verdiği tepkilerden oluşur.
Dil gelişimi genetik, nörolojik gelişim, fiziksel ve ruhsal durum, anne-bebek etkileşimi, sosyal çevre ve sosyo-kültürel etmenlerle yakından ilişkilidir.
Temel dil gelişim basamakları;
0-2 ay: ağlama
2-4 ay: gülme ve gıgıldama
4-6 ay: mırıldanma-babıldama
6-8 ay: agulama
9-11 ay: başkalarının seslerini taklit etme
12-14 ay: tek sözcükler
16-20 ay: 10-50 sözcük
2 yaş: 2 sözcüklü cümleler
2-3 yaş: 3 ve daha fazla sözcüklü cümleler
3-6 yaş: gramer kurallarına uygun konuşma
Aileler çocuklarının dil gelişimlerini dikkatlice takip etmeli, farklı bir durumdan şüphelendikleri zaman mutlaka bir uzmana başvurmalıdır.
18. ayda tek kelimesi olmayan, 2 yaşında iki kelimeli cümle kuramayan, 3 yaşında üç kelimeli cümle kuramayan çocuklar mutlaka değerlendirilmelidir. Bir çocuğun konuşmasının 1 yaşında %25, 2 yaşında %50, 3 yaşında %75 ve 4 yaşında %100 anlaşılır olması beklenmektedir.
Çocuğun konuşmasının kendi yaşından beklenenden çok geri veya konuşma gelişiminin yaşıtlarından çok daha yavaş olduğunu,söylediklerinin anlaşılır olmadığını, kelimeleri ifade ederken takıldığını düşünüyorsanız bir uzmana başvurunuz.
Evde iki farklı lisanının konuşulduğu durumlarda erken dönemde konuşmada gecikme olabilmektedir. Bu endişe edilecek bir durum değildir, bu çocukların normali yakalaması beklenir.
Dil gelişiminde gerilik düşünülen bir çocukta, yenidoğan döneminde işitme taraması yapılmış olsa bile mutlaka işitme testleri tekrarlanmalıdır.
Özellikle 2 yaş öncesinde çevreyle etkileşimi azalttığı için telefon-tablet-televizyon kesinlikle önerilmez.
Yaşa uygun dil gelişimi için normal büyüme ve gelişme çok önemlidir. Bu nedenle de en başta çocuğun yaşına uygun sağlıklı ve dengeli beslenmesi gerekir. Özellikle anne sütü alınmasının sağlanması, B12, D vitamini, folat gibi vitamin eksikliklerinin önlenmesi, gerekli durumlarda demir ve çinko desteğinin alınması dil gelişim geriliğinin önlenmesinde yardımcı olacaktır. Sağlıklı büyüme ve gelişme için çocuğun büyümesi için ihtiyacı olan kalorinin yanı sıra günlük alması gereken vitamin ve yağ asitleri açısından da yeterli beslenmesine büyük özen gösterilmelidir.